آناتومی دندان | آشنایی با ساختار و اجزای دندان
آناتومی دندان | آشنایی با ساختار و اجزای دندان
www.sirdent.ir | مرجع جامع اطلاعات دندانپزشکی و مراقبت از دندان
آناتومی و ساختار دندان از موضوعات اساسی در دندانپزشکی است که دانش آن برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری می‌باشد. در این مقاله با بررسی اجزای دندان و نقش هرکدام در عملکرد و مراقبت از دندان آشنا خواهید شد.
اجزای دندان و نقش آن‌ها در سلامت دهان
1. تاج دندان (Crown)
تاج دندان بخش بالایی و قابل مشاهده است که وظیفه جویدن و برش غذا را برعهده دارد. مینای دندان، که به عنوان سخت‌ترین ماده بدن شناخته می‌شود، تاج را از آسیب و سایش محافظت می‌کند. تاج دندان می‌تواند بر اساس نوع دندان (مانند دندان پیشین یا دندان نیش) شکل و اندازه‌های مختلفی داشته باشد.
2. ریشه دندان (Root)
ریشه دندان بخش پنهانی دندان است که درون لثه و استخوان فک قرار گرفته است. ریشه وظیفه پایداری دندان را برعهده دارد و از طریق بافت سمنتوم به استخوان فک متصل می‌شود.
3. لبه‌های دندان (Margins)
لبه دندان یا گردن آن، مرز بین تاج و ریشه است. این ناحیه نیاز به مراقبت بیشتری دارد، زیرا در صورت آسیب‌دیدگی می‌تواند به مشکلات لثه و حساسیت دندان منجر شود.
4. مینای دندان (Enamel)
مینای دندان، لایه‌ای نازک و سخت است که سطح تاج دندان را پوشش می‌دهد و از آن در برابر پوسیدگی و حملات اسیدی محافظت می‌کند. مینای دندان زنده نیست و نمی‌تواند در صورت تخریب، خود را ترمیم کند. از این رو، مراقبت صحیح از مینا با رعایت بهداشت دهان و استفاده از فلوراید اهمیت زیادی دارد.
5. لثه (Gum)
لثه‌ها بافت نرم و محافظتی هستند که دندان‌ها را احاطه کرده و نقش مهمی در پایداری دندان‌ها دارند. التهابات لثه، مانند ژنژیویت، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند بیماری‌های پریودنتال منجر شود. مراقبت از لثه از طریق مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان توصیه می‌شود.
6. عاج دندان (Dentin)
عاج بخش داخلی و زنده دندان است که توسط مینای دندان محافظت می‌شود. این لایه در برابر ضربه و فشار انعطاف‌پذیرتر از مینا است و در صورت آسیب به مینا، دندان‌ها حساس به سرما و گرما می‌شوند.
7. پالپ دندان (Pulp)
پالپ دندان، که در مرکز دندان قرار دارد، شامل عروق خونی و اعصاب است. این بافت مسئول تغذیه دندان و ایجاد حساسیت در برابر تحریکات محیطی است. در صورت عفونت یا التهاب پالپ، درمان ریشه (روت کانال) ضروری است.
8. سمنتوم (Cementum)
سمنتوم لایه‌ای نازک از بافت سخت است که ریشه دندان را پوشش می‌دهد و به اتصال دندان به استخوان فک کمک می‌کند.
9. کانال ریشه (Root Canal)
کانال ریشه بخشی از ساختار داخلی دندان است که پالپ در آن قرار دارد. اگر پالپ دچار عفونت شود، از طریق درمان ریشه تخلیه می‌شود و کانال با مواد خاصی پر می‌شود.
10. رباط پریودنتال (Periodontal Ligament)
رباط پریودنتال به دندان امکان حرکت درون استخوان فک را می‌دهد و نقش مهمی در جذب فشارهای ناشی از جویدن دارد.
11. سوراخ آپیکال (Apical Foramen)
سوراخ آپیکال در انتهای ریشه قرار دارد و به عروق خونی و اعصاب اجازه ورود به دندان را می‌دهد. التهاب در این ناحیه می‌تواند به درد و عفونت منجر شود.
12. استخوان آلوئول (Alveolar Bone)
استخوان آلوئول بخش حمایت‌کننده دندان‌هاست که دندان‌ها را در جای خود نگه می‌دارد و از تحلیل دندان جلوگیری می‌کند.
مراقبت از دندان‌ها با توجه به آناتومی
شناخت صحیح از ساختار دندان به شما کمک می‌کند تا روش‌های بهتری برای مراقبت از دهان و دندان‌های خود انتخاب کنید. "مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، و چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی" از جمله اقداماتی است که می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره دندانپزشکی، به سایت [www.sirdent.ir] مراجعه کنید.
---
سوالات متداول درباره آناتومی دندان
1.مینای دندان چگونه از دندان‌ها محافظت می‌کند؟
مینای دندان سخت‌ترین ماده بدن است که به عنوان لایه بیرونی دندان از آن در برابر آسیب‌ها و سایش محافظت می‌کند.
2. علت حساسیت دندان به سرما و گرما چیست؟
آسیب به مینای دندان و قرار گرفتن عاج دندان در معرض محیط باعث می‌شود که دندان‌ها نسبت به تغییرات دما حساسیت نشان دهند.
3. درمان عفونت پالپ دندان چیست؟
درمان عفونت پالپ دندان شامل انجام درمان ریشه یا روت کانال است که در آن بافت‌های عفونی برداشته شده و کانال ریشه تمیز و پر می‌شود.
---
منابع:
1. Wheeler’s Dental Anatomy, Physiology and Occlusion, Ninth Edition
2. Ten Cate’s Oral Histology: Development, Structure, and Function, 9th Edition
3. Anatomy Coloring Book, Wynn Kapit, Lawrence M. Elson, Pearson, 2013
4. Ahmed H. M. A., Neelakantan P., & Dummer P. M. H., "A New System for Classifying Accessory Canal Morphology", 2017
لینک‌های داخلی پیشنهادی:
- مراقبت از دندان‌ها (http://www.sirdent.ir/care)
- درمان ریشه دندان (http://www.sirdent.ir/root-canal)
- اهمیت مراجعه منظم به دندانپزشک (http://www.sirdent.ir/checkups)